spot_img
BerandaBudayaOra Usah Luwih Becik Saka Wong Liyane

Ora Usah Luwih Becik Saka Wong Liyane

Dalam tindakan kecil — menolong tanpa pamrih, berkata jujur, atau sekadar tidak nyakiti — di situlah letak kabecikan sejati. Kebaikan yang tak menuntut pengakuan. Kebaikan yang tumbuh diam-diam, tapi menenangkan siapa pun yang merasakannya.

LESINDO.COM – “Le, ora usah luwih becik saka wong liya. Cukup apik kanggo awake dhewe.” Suara lirih seorang simbah di sore yang tenang itu masih terngiang dalam ingatan. Kalimatnya sederhana, tapi dalam, seperti sumur yang menampung kebijaksanaan hidup orang Jawa dari masa ke masa. Di tengah dunia modern yang serba cepat dan saling membandingkan, pitutur itu terasa seperti jeda — sebuah napas panjang untuk kembali mengingat siapa diri kita sebenarnya.

Di zaman digital, banyak orang berlomba-lomba untuk tampak lebih unggul — lebih sukses, lebih pintar, lebih dermawan. Segalanya seolah diukur dari pandangan orang lain.
Media sosial menjadi panggung besar tempat manusia berlomba “tampil” baik, bukan “menjadi” baik.

Namun pitutur lawas itu hadir seperti penyeimbang. “Urip kuwi ora soal sapa sing paling apik, nanging sapa sing tumindak kabecikan kanthi jujur lan ora ethok-ethok,” ujare Simbah Wongsonegoro, sesepuh desa yang dikenal halus tutur katanya.
“Wong sing sejati iku ora nguber pujian. Yen kabecikan wis dadi laku saben dina, awakmu ora perlu nerangké marang sapa wae. Wong bakal krasa déwé.”

Bagi masyarakat Jawa, konsep kabecikan bukan sekadar perbuatan baik, tapi laku batin — hasil dari kesadaran diri dan kelapangan hati.
Nilai ini berpijak pada dua prinsip utama: andhap asor (rendah hati) lan eling lan waspada (sadar dan hati-hati). Wong sing eling ora gampang kagoda pamer. Wong sing andhap asor ora perlu saingan karo sapa wae. Budayawan Jawa, Ki R. Suryonegoro, pernah berkata dalam diskusi budaya di Yogyakarta:

“Kabecikan iku ora mbutuhake sorotan. Yen kabecikan wis dadi napas, wong bakal ngerti tanpa sampeyan kudu ngomong. Wong Jawa iku luwih ngajeni sing nglakoni tinimbang sing nyritakake.”

Namun, di tengah arus zaman, nilai-nilai itu mulai luntur. Banyak yang berpikir “tampak baik” lebih penting daripada “menjadi baik”. Orang lebih sibuk mengatur citra daripada menata hati.
Padahal, wong tuwa dulu sudah mengingatkan: “Aja ethok-ethok apik, luwih becik meneng nanging tumindak nyata.”

Dalam tindakan kecil — menolong tanpa pamrih, berkata jujur, atau sekadar tidak nyakiti — di situlah letak kabecikan sejati. Kebaikan yang tak menuntut pengakuan. Kebaikan yang tumbuh diam-diam, tapi menenangkan siapa pun yang merasakannya. Senja berganti malam. Di pendapa tua, Simbah Wongsonegoro menatap bintang pertama yang muncul di langit. Ia mengusap keringat tipis di dahinya, lalu berujar pelan:

“Kabecikan kuwi ora butuh panggung, le. Sing penting atimu ora ngapusi. Nek wis becik kanggo awakmu, Gusti mesthi ngerti.”

Pitutur itu seolah menutup segala hiruk-pikuk ambisi dunia. Mengingatkan bahwa menjadi manusia baik bukanlah kompetisi, melainkan perjalanan pribadi.
Sebab sejatiné urip, dudu soal sapa sing paling apik, nanging sapa sing tenanan nindakake kabecikan tanpa pamrih. Dan mungkin, di sanalah letak kesejatian wong Jawa sejati:
Ora usah luwih becik saka wong liya — cukup apik kanggo awake dhewe. (Jie)

RELATED ARTICLES

Most Popular

Recent Comments